Lokaal eigendom zonneparken kan en moet, maar verplichten niet haalbaar

De zon- en windsector leveren bij nagenoeg al hun projecten financiële baten voor omwonenden, bijvoorbeeld via een omgevingsfonds, lokaal eigendom of goedkope lokaal opgewekte elektriciteit. Dit doet de sector conform de afspraken uit het Klimaatakkoord en de gedragscode zon op land. Steeds meer gemeenten stellen echter als harde eis voor planologische medewerking dat aan een specifieke vorm van financiële participatie voldaan dient te worden. Dit blijkt echter juridisch onhaalbaar.

Het opnemen van lokaal eigendom of een omgevingsfonds als eis voor een vergunning voor een zonnepark is juridisch onmogelijk. Deze conclusie komt uit de vandaag gepresenteerde studie van het Instituut voor Bouwrecht (IBR) uitgevoerd door professor Bergman, in opdracht van Holland Solar (zie de publicatie op www.hollandsolar.nl). Deze conclusie komt ook uit de eveneens vandaag gepresenteerde factsheet ‘Bevoegdheden overheden bij procesparticipatie en financiële participatie’ die samen met het Ministerie van EZK, NP-RES, Energie Samen en diverse andere overheden en organisaties heeft opgesteld op basis van een onafhankelijk juridisch onderzoek uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen. Holland Solar is blij met de juridische duidelijkheid die er nu is.

Professor Arjan Bergman van het Instituut Bouwrecht  heeft de studie laten uitvoeren naar de juridische (on-)mogelijkheden van dit soort eisen in ruil voor planologische medewerking. Het IBR concludeert dat “…voor het door een gemeente afdwingen van lokaal eigendom in de vorm van verplichte financiële participatie in zonneparken onder de huidige wetgeving een expliciete wettelijke basis ontbreekt.” Over de omgevingsbijdrage stelt IBR: “Voor een verplichte omgevingsbijdrage, zoals een bijdrage aan een gebiedsfonds, biedt noch de huidige wetgeving, noch de Omgevingswet enige ruimte.” Enkel waar de grond in handen is van de gemeente zelf, kan deze als eigenaar van de gronden de eis stellen dat bijvoorbeeld een deel in handen van bewoners uit de regio moet komen.

Oproep

De leden van Holland Solar dragen met projecten bij aan een snelle en lokale verduurzaming van de energievoorziening. Ook omarmen de leden het streven naar lokaal eigendom van zonnevelden en baten voor omwonenden, in lijn met het Klimaatakkoord. De bovengenoemde eisen die sommige gemeenten stellen maken projecten bij voorbaat echter zo onzeker dat initiatiefnemers dreigen af te haken. De branchevereniging roept gemeenten op af te zien van dit soort ineffectieve eisen zonder wettelijke basis.

Holland Solar roept bestuurders op om, waar nodig, te zorgen dat iedereen op een gelijkwaardige manier kan meedoen. Een open proces op basis van vertrouwen ne zonder voorafgaande eisen biedt de beste kans op een breed gedragen project. Veel recente projecten worden al op deze manier opgezet en voldoen zo aan de afspraken uit het Klimaatakkoord.

Voor informatie stuur een mail naar Alex Kaat.