Bouw zonne-energieprojecten vertraagd door wegvallen bouwvrijstelling stikstof

Vandaag heeft de Raad van State uitspraak gedaan in een rechtszaak over CO2-opslagproject Porthos. De zogenaamde ‘bouwvrijstelling’ op het gebied van stikstof is juridisch niet in overeenstemming met natuurbeschermingswetgeving, en komt daarmee te vervallen. Dit betekent dat bouwprojecten, waaronder zonne-energieprojecten, die gebruik maken van de bouwvrijstelling voor stikstofuitstoot vertraging op gaan lopen. Gisteren bleek uit de Klimaat- en EnergieVerkenning van het PBL nogmaals waarom het belangrijk is dat we in een veel hoger tempo duurzame energie op gaan wekken dan we tot nu toe hebben gedaan. De kans dat we de doelen op tijd halen slinkt met de maand. De uitspraak van vanochtend is daarom ook een bedreiging voor de energietransitie.

Bouwvrijstelling

In juli 2021 voerde het kabinet de bouwvrijstelling in. Sindsdien was het niet meer nodig om te onderzoeken hoeveel stikstofneerslag wordt veroorzaakt tijdens de sloop of bouw van een project omdat de neerslag maar tijdelijk is. Alleen de permanente stikstofneerslag werd meegeteld. Na deze uitspraak kunnen project ontwikkelaars dus niet meer gebruik maken van die bouwvrijstelling.

Zonne-energieprojecten

Door de uitspraak van de rechter in deze zaak zullen duurzame energieprojecten, waaronder zon, moeten aantonen hoeveel stikstof ze zullen uitstoten tijdens de bouw van een project. Dit geldt voor alle projecten waar een vergunning voor nodig is: met name dus zonne-energieprojecten op land en water.

Het aantonen van de stikstof impact tijdens de bouw zal ertoe leiden dat bij projecten rond beschermde natuurgebieden, waar al sprake is van overmatige stikstofneerslag, vertraging op zullen lopen of niet door kunnen gaan zonder grote aanpassingen in de manier waarop projecten gebouwd worden. Ook bij andere projecten is er een grote kans op vertraging door het flinke tekort aan stikstofexperts. Hierdoor zullen projectontwikkelaars lang moeten wachten op de adviezen van deze experts die weer nodig zijn om succesvol een vergunning voor de bouw aan te kunnen vragen.

De uitspraak is teleurstellend omdat zeker bij de bouw van zonne-energieprojecten vrijwel geen stikstof wordt uitgestoten. Veel van de werkzaamheden worden al elektrisch gedaan waardoor de stikstofuitstoot tijdens de bouw zeer beperkt is. Vanzelfsprekend stoten zonne-energiecentrales geen stikstof uit nadat ze opgeleverd zijn. Deze uitspraak zorgt daarom voor onnodig veel vertraging voor zonne-energieprojecten, juist in een tijd dat er geen ruimte voor extra vertraging is. Snelheid in doorlooptijden en het realiseren van projecten die al in de pijplijn zitten zijn van het grootste belang.

Oproep aan het kabinet

Holland Solar sluit zich daarom aan bij de oproep van de NVDE om:

1. Direct te starten met maatregelen om de meest omvangrijke stikstofemissies te reduceren in de omgeving rondom Natura2000-gebieden en zo op korte termijn stikstofruimte te creëren voor het afgeven van vergunningen. Zonne-energieprojecten kunnen daar juist bij helpen door als buffers tussen natuurgebieden en stikstofproducenten te dienen.
2. Ga zo snel mogelijk aan de slag met de gebiedsgerichte aanpak vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de adviezen die Remkes hiervoor heeft gegeven.
3. Zorg zo snel mogelijk voor een juridisch houdbaar alternatief voor de bouwvrijstelling en geef energieprojecten hierbij de hoogste prioriteit, vanwege de bijdrage die zij kunnen leveren aan CO2-reductie, stikstofreductie én natuurherstel. Denk hierbij aan een generieke toestemming/regeling voor duurzame energie en de daarbij behorende infrastructuur of het creëren van een aparte uitzonderingscategorie in de wet voor dit type projecten.