De productie van zonne-energie zal de komende jaren flink blijven groeien. Dat is goed nieuws, maar vraagt ook om extra aandacht voor het milieu en arbeidsomstandigheden die gepaard gaan bij het produceren, installeren en beheren van zonnepanelen. De milieu-impact die het materiaal van zonne-energiesystemen met zich meebrengt moet omlaag en we moeten toewerken naar een wereld waarin zonnepanelen zoveel mogelijk circulair worden ontwikkeld en oude panelen op een goede manier gerecycled worden. Ook hebben we binnen onze sector te maken met een hoog risico op mensenrechtenschendingen, in het bijzonder bij de winning van grondstoffen voor zonnepanelen. De productieketens binnen onze sector zijn vaak complex en individuele bedrijven kunnen deze problemen niet alleen oplossen. Daarom moeten we samenwerken. Dat doen we onder meer samen met de windenergiesector, de overheid en maatschappelijke organisaties via het Hernieuwbare Energie Convenant.
Alhoewel zonne-energie bijdraagt aan de verduurzaming van ons energiesysteem, is het belangrijk dat we ook werken aan de verduurzaming binnen de sector. Hierbij kijken we naar de projecten van de toekomst, maar ook naar hoe we zorgvuldig omgaan met alle materialen van alle zonne-energiesystemen die we nu hebben geïnstalleerd. Op dit moment werkt Holland Solar samen met leden en stakeholders, waaronder Stichting ZRN – een initiatief van Holland Solar -, aan verschillende projecten binnen onze werkgroep circulariteit. In de artikelen onder dit stuk vind je updates over de activiteiten die Holland Solar uitrolt ter bevordering van een circulaire zonne-energiesector.
Zonnepanelen hebben een economische levensduur van ongeveer 25 jaar. Dit betekent dat het na ongeveer 25 jaar financieel interessanter is om te investeren in nieuwe, technisch betere zonnepanelen met meer opwekvermogen. De technische levensduur kan echter wel tot 40 jaar oplopen, alleen neemt het opwekvermogen gestaag af. Al kan een paneel nog steeds 80% van het maximale opwekvermogen hebben na 25 jaar. Er zijn verschillende initiatieven om de levensduur van zonnepanelen te verlengen.
De zonnepanelen die momenteel van het dak worden gehaald, worden opgehaald en afgevoerd door Stichting OPEN. Vervolgens worden de panelen naar een recyclingfabriek gebracht in België of Frankrijk. Daar wordt het verwerkt tot materiaal dat ingezet kan worden in onder andere de bouw. De hoeveelheid panelen die momenteel van het dak worden gehaald is relatief weinig, maar in de komende jaren stijgt de afvalstroom aanzienlijk. Daarom is Holland Solar in gesprek met Stichting OPEN om hoogwaardige recycling mogelijk te maken in Nederland. Daarnaast is het sinds 1 juli 2023 verplicht om een zichtbare afvalbeheerbijdrage te vermelden op de factuur. Omdat de afvalbeheerbijdrage zichtbaar op de factuur staat, wordt de controle op wetsontduiking vereenvoudigd. De bijdrage is verhoogd naar €0.04/kg, om een financiële buffer op te bouwen om het recyclen van zonnepanelen te waarborgen wanneer de afvalstroom van zonnepanelen groter wordt.
We hebben de afgelopen jaren gezien dat het belangrijk is om voor de productie van onze energie niet volledig afhankelijk te zijn van één land. Dat geldt ook voor de productie van zonnepanelen en haar toebehoren zoals onderconstructies en omvormers. Het grootste gedeelte van de onderdelen van een zonne-energiesysteem komt op dit moment uit China. Door een maakindustrie op te bouwen in Europa kunnen we die druk verkleinen. Desalniettemin, erkent de sector wel het belang van de gigantische kostenreductie die Chinese producenten gerealiseerd hebben.
Holland Solar gelooft erin dat we door de productieketen dichterbij te halen we zo ook meer controle kunnen krijgen op het organiseren van goede arbeidsomstandigheden rondom de winning van de grondstoffen voor een zonne-energiesysteem. We zien voor Europa en Nederland ook een grote kans om de productie van circulaire zonnepanelen een kickstart te geven en zich zo te onderscheiden.
Om een toekomstbestendige, verbeterde recycling van zonnepanelen te realiseren zoekt Stichting OPEN partners. Dit in nauwe afstemming en samenwerking met Holland Solar en Stichting ZRN. Partijen moeten voldoende kwalitatieve en kwantitatieve recyclecapaciteit kunnen bieden. Begin juni publiceert Stichting OPEN een uitvraag waarop partijen hun interesse kenbaar kunnen maken.
Tot voor kort waren zonnepanelen de grote afwezige in de Nationale Milieudatabase, waarin middels productkaarten de milieu-impact van bouwmaterialen weergegeven worden. Uit onderzoek van Holland Solar naar de levenscyclus van een zonnestroomsysteem blijkt deze impact tot wel 35% lager ligt dan gedacht.
Holland Solar is blij met de voortzetting van ambitieus klimaatbeleid, waar de regering met de miljoenennota duidelijk voor kiest.
