Markthervormingsplannen van de EC goed nieuws voor de zonsector

De Europese Commissie heeft een pakket gepubliceerd waarmee belangrijke voorstellen worden gedaan voor het veranderen van de Europese elektriciteitsmarkt. Het pakket bevat goede voorstellen om consumenten beter te beschermen tegen hoge prijzen, omdat de focus ligt op het snel ontwikkelen van meer duurzame energiebronnen. Meer zon- en windenergie verlaagt de elektriciteitsrekening van alle Europeanen en vermindert de kwetsbaarheid voor hoge gasprijzen. De Europese Commissie wil die versnelling bereiken door een grotere rol voor lange-termijncontracten en tweezijdige ‘contracts for difference’ in te zetten. Holland Solar is enthousiast over deze plannen en herkent veel van de door haar ingebrachte punten terug in de voorstellen van de Europese Commissie.

Enkele weken geleden reageerde Holland Solar op de consultatie van de Commissie. Onze hoofdboodschap was dat het versnellen van duurzame opwek de enige manier is om de energieprijzen te verlagen. Daarbij benadrukten we dat het consumenten, bedrijven en producenten wel vrij moet blijven om de vorm van het (ver)kopen van elektriciteit zelf te kiezen.

Power Purchasing Agreements

Holland Solar is dan ook tevreden dat de Commissie ervoor kiest om consumenten meer mogelijkheden te geven om langjarige stroomcontracten af te sluiten met energieleveranciers, zonder dat dit verplicht wordt. Ook focust de Commissie zich op het makkelijker bedrijven toegang geven tot lange termijn stroomafname overeenkomsten (zogenoemde: power purchasing agreements (PPA’s)). Hiermee kunnen bedrijven in Nederland in de toekomst gemakkelijker direct zonnestroom afnemen en hun eigen bedrijfsprocessen écht verduurzamen. Het voordeel voor de eigenaren van zonnestroominstallaties is dat de investeringszekerheid in nieuwe projecten zal toenemen: de verkoopprijs van de elektriciteit wordt immers over een lange periode vastgesteld. De Commissie draagt lidstaten in dit voorstel op om garantiesystemen voor het afsluiten van PPA’s in te stellen. Dergelijke garantiestelsels zijn al actief in bijvoorbeeld Frankrijk, maar zullen het in toekomst ook mogelijk kunnen maken dat er in Nederland meer bedrijven toegang krijgen tot langjarige PPA’s.

Contracts for Difference

Contracts for Difference (‘CfD’, bodem- en plafondprijzen) als beste subsidiemechanisme kwalificeert, zonder deze ook aan al bestaande SDE++ beschikkingen op te leggen. Dat laatste was een grote zorg die wij ook geuit hebben in onze zienswijze. De Commissie is van plan om Contracts for Difference wel het wel als instrument te verplichten wanneer lidstaten duurzame-energieprojecten financieel willen ondersteunen. Dat is een nuttige verbetering ten opzichte van eenzijdige subsidieregelingen: bij hoge energieprijzen profiteert de overheid (en daarmee de consumenten) direct mee. Een plafondprijs in het subsidiesysteem, voorkomt rigoureus en marktverstorend ingrijpen, zoals de inframarginale heffing. Echter, de vraag is wel of een CfD als standaardmaatregel verplicht moet worden opgelegd; deze systemen komen in vele vormen en maten en lidstaten dienen vrij te zijn om maatwerk toe te passen wanneer zij daar reden toe zien.

Holland Solar houdt zich bezig met het uitdenken van een opvolger van de SDE++ voor zonnestroomprojecten, zoals dat door de Minister in december is aangekondigd. Deze Europese ontwikkelingen spelen in die discussies ook een grote rol.

Lokaal uitwisselen van energie

De Commissie maakt het verder mogelijk om duurzame energie lokaal uit te wisselen. Zo wordt het makkelijker om overtollige zonnestroom op het huishoudelijke dak aan een nabij gelegen winkel of bedrijfspand te leveren, of simpelweg aan de buren. Dit concept van energiedelen staat in Nederland nog in de kinderschoenen, maar onze leden zien hier toekomst in. De Holland Solar Commissie Zon op Dak worden de plannen hoe het lokaal uitwisselen van energie er verder uit moet komen te zien uitgewerkt. Het is bemoedigend dat de Europese Commissie net als de leden van Holland Solar ook veel ziet in het verder aanjagen van het lokaal delen van elektriciteit; zo wordt een nieuw verdienmodel voor eigenaren van zonnestroomsystemen gecreëerd en kan het elektriciteitsnet meer ontlast worden.

Toekomstige uitdagingen

De Commissie stelt in haar pakket ook voor dat lidstaten doelen stellen ten aanzien van het opgesteld flexibel vermogen, maar deze doelen zullen niet bindend worden. Flexibel vermogen is belangrijk voor de energietransitie. Zo overbruggen we windloze en donkere dagen. Over het hele jaar gezien zijn er maar weinig momenten dat er onvoldoende wind en zon zal zijn om aan de vraag naar elektriciteit te voldoen. Toch is het belangrijk dat ook op die momenten Nederland niet stil blijft staan. Daarom zijn Holland Solar leden bijzonder actief met het ontwikkelen van projecten voor opslag van elektriciteit in batterijen, moleculen (o.a. waterstof) of warmte. Het is belangrijk dat de lidstaten van de Europese Unie en de Europese Commissie meer aandacht geven aan dit onderwerp. De huidige voorstellen van de Commissie lijken daarin achter te lopen op de realiteit van de markt.

Holland Solar pleit voor een gelijk speelveld voor alle soorten flexibiliteit. Ook het installeren van ‘overcapaciteit’ van zonnepanelen met opslag zou namelijk kosteneffectief een oplossing voor donkere en windloze dagen kunnen zijn. Daarnaast is het van groot belang dat er vaart gemaakt wordt met het elektrificeren van de industrie en mobiliteit in Nederland. Nadat bedrijfsprocessen geëlektrificeerd zijn, kunnen ook de industrie en mobiliteit namelijk een bijdrage leveren aan het opslaan van elektriciteit in batterijen, warmte of moleculen.

Holland Solar blijft nauw betrokken bij de ontwikkelingen op dit gebied. We zijn als branchevereniging blij dat de Europese Commissie ervoor gekozen heeft om de weg der geleidelijkheid te verkiezen boven crisismaatregelen. Met voorstellen zoals deze komen we als Europese elektriciteitsmarkt de Oekraïne crisis sneller en beter te boven.