Kabinet zet rem op de energietransitie door zon op land te beperken

Minister Jetten heeft versie 2.0. van de Zonnebrief naar de Kamer gestuurd. Met verbijstering heeft Holland Solar kennisgenomen van het kabinetsbesluit om zon op landbouwgrond vanaf juli 2024 ernstig te beperken. Holland Solar ziet dit als een onnodige maatregel die een rem zet op de energietransitie. Een dergelijke maatregel is onbegrijpelijk in een tijd waarin de vraag naar duurzame elektriciteit in rap tempo toeneemt en de ambitie is gesteld om de elektriciteitsproductie in Nederland in 2035 volledig CO₂-vrij te maken. Door zon op landbouwgrond sterk te beperken haalt de Minister het tempo uit de energietransitie, terwijl deze projecten juist een oplossing zijn voor een groot aantal opgaven waar we op dit moment voor staan.

Onduidelijkheid niet werkbaar

Holland Solar ziet dat met deze zonnebrief veel onduidelijkheid wordt gecreëerd voor toekomstige zon op land projecten. “De brief spreekt over ‘geen zon op landbouwgrond tenzij’, maar het is onduidelijk hoe dit ingevuld zal worden. Wat zal de beleidsvrijheid van gemeenten worden en wat is het perspectief van lopende initiatieven?”, vraagt Wijnand van Hooff, Algemeen Directeur van Holland Solar, zich hardop af. De branchevereniging ziet dat deze onzekerheden uiteindelijk de energietransitie in Nederland zullen vertragen omdat projecten duidelijkheid nodig hebben om tot realisatie te kunnen komen. Zon op land  projecten leveren een belangrijke bijdrage aan een aantal grote opgaven waar we op dit moment voor staan zoals:

• Het faciliteren dat industrie, mobiliteit, en gebouwde omgeving kunnen elektrificeren.
• Het ontwikkelen van natuur en het versterken en herstellen van ecologie en biodiversiteit.
• Het grootschalig opwekken van duurzame warmte als bron voor warmtenetten.
• Het creëren van nieuwe business kansen voor ondernemers die hun boerenbedrijf moeten/ willen afschalen (bijvoorbeeld dichtbij natuurgebieden of op gronden met lage opbrengsten)
• Met initiatieven van energiecoöperaties een bijdrage leveren aan de energietransitie

Kansen spreiden bij toenemende vraag

De vraag naar duurzame elektriciteit neemt in rap tempo toe. In het concept Nationaal plan energiesysteem, dat afgelopen week is gepubliceerd, staat dat de vraag naar elektriciteit in Nederland ongeveer vijf keer zo groot zal gaan worden dan ons huidige elektriciteitsgebruik (rond de 600 TWh). “We kunnen er niet op vertrouwen dat zon op daken en op restgronden alleen in deze vraag gaan voorzien. Het is belangrijk dat we onze kansen blijven spreiden en nu geen toepassingen uitsluiten. Als de vraag naar duurzame elektriciteit inderdaad zo snel toeneemt zal zon op landbouwgrond keihard nodig zijn om aan deze stijgende vraag te voldoen”, aldus Wijnand van Hooff. Op dit moment is de vraag nog niet zo hoog, maar het is belangrijk om je te realiseren dat de doorlooptijd voor een project kan oplopen tot een aantal jaar. We hebben dus niet de luxe om te wachten tot de vraag is opgelopen.

Klein percentage landbouwgrond

Op dit moment hebben we 1,8 miljoen hectare landbouwgrond in Nederland waarvan slechts 2.170 hectare wordt gebruikt voor het opwekken van zonne-energie bij boeren voor wie het produceren van zonne-energie op hun landbouwgrond dient als een welkome aanvulling op hun inkomen. 2.170 hectare is maar 0,12% van het totale landbouwareaal in Nederland. Nieuwe zonneparken die op landbouwgrond worden ontwikkeld hebben altijd dubbele functies. Denk bijvoorbeeld aan:

• Zonneparken in combinatie met natuurontwikkeling
• Zonnepanelen boven landbouwproducten (AGRI-PV)
• Zonneparken in combinatie met kleinvee
• Zonneparken op een waterberging en vernatting veengebieden

Oproep

Om bovengenoemde redenen is het van belang dat de benodigde ruimte voor zon op landbouwgrond beschikbaar blijft, zodat we kunnen blijven voldoen aan de toenemende vraag naar duurzame energie. Uiteraard zal bij de ontwikkeling van nieuwe zonneparken altijd rekening worden gehouden met maatschappelijke eisen en wensen, maar met de beperkte hoeveelheid landbouwgrond die voor de energietransitie nodig is moet zon op landbouwgrond in deze fase niet afgeschreven worden.