Reactie Holland Solar op participatiemonitor

Participatie staat terecht volop in de aandacht. Hoe gaan we om met de omgeving van ruimtelijke projecten zoals wind- en zonneprojecten? Hoe wordt het proces vormgegeven? Hoe worden de lusten en lasten verdeeld? NWEA en Holland Solar zijn daarom groot voorstander van het beter in kaart brengen van participatie. De jaarlijkse monitor is hiervoor een goed instrument. Hierdoor wordt ook beter inzichtelijk hoe de gedragscode wind en zon worden toegepast. 

De monitor is vakkundig opgezet en uitgevoerd. Er is veel informatie boven water gekomen en dit is op een inzichtelijke manier opgeschreven, waarbij zowel proces- als financiële participatie de revue passeert. Het zwaartepunt van de monitor ligt op de financiële participatie van omwonenden bij projecten. Dat is op zich logisch omdat dit nu eenmaal makkelijker te monitoren is dan procesparticipatie. Toch is procesparticipatie voor het slagen van een project veel belangrijker dan de financiële afspraken rond een project. Daarom zijn NWEA en Holland Solar zeer tevreden dat de Staatssecretaris heeft geprobeerd ook zicht te krijgen op de procesparticipatie door het laten uitvoeren van een kwalitatief onderzoek.

Een van de conclusies van dit onderzoek is dat participatie met de omgeving inmiddels gemeengoed geworden is bij de ontwikkeling van projecten. Initiatiefnemers houden zich namelijk aan de gedragscodes, die door beide sectoren vrijwillig opgesteld zijn. Daar is dus nog werk aan de winkel voor de wind- en zonne-energiesectoren.

Een andere conclusie is dat vaak te laat met participatie wordt begonnen. Die ervaring hebben onze leden ook. Zij proberen daar zelf hun verantwoordelijkheid in te nemen, tegelijkertijd is juist in de beginfase de rol van gemeente of provincie cruciaal. Wij ondersteunen dan ook de wens om meer capaciteit en kennisopbouw voor de Regionale Energiestrategieën ter beschikking te stellen.

Verder is het belangrijk om op te merken dat de monitor terugkijkt tot 2015 terwijl de afspraken die worden gemonitord, gemaakt zijn in 2019 bij het tot stand komen van het Klimaatakkoord. Daar komt bij dat het ontwikkelen en realiseren van een gemiddeld windproject 5-10 jaar en een zonproject 2-4 jaar in beslag neemt. Deze monitor illustreert dus de stand van zaken van de projecten die enkele of zelfs vele jaren geleden gestart zijn. Zoals in de monitor en een eerdere brief van de Staatssecretaris aangeven, kunnen daarom pas over een aantal jaar conclusies worden getrokken over deze afspraken uit het Klimaatakkoord. 

Tot slot, er is heel veel aandacht in maatschappij en politiek voor de afspraak omtrent het streven naar 50% lokaal eigendom. Ook in deze monitor wordt hier uitgebreid naar gekeken. NWEA en Holland Solar willen nogmaals benadrukken dat onze leden zich aan deze afspraak hebben gecommitteerd en proberen dit in de praktijk te brengen. In onze dagelijkse praktijk zien wij ook dat er steeds meer bedrijven en burgers willen én kunnen (mee)investeren in duurzame energieprojecten.

Inmiddels ontstaan er diverse vormen van lokaal eigendom en financiële participatie. Er zijn al heel veel adviezen en afspraken gemaakt om dit streven vorm te geven. Wij adviseren in navolging van de Staatssecretaris om lokale initiatieven te ondersteunen en ruimte te geven, maar verder zeer terughoudend te zijn met het stellen van nog meer eisen en nieuwe richtlijnen. Uiteindelijk zijn de beste projecten gebaseerd op onderling vertrouwen. Dat is voor zowel het rendement en de sfeer het meest prettig 

Onze leden blijven zich de komende jaren inzetten om veel mooie, breed gedragen duurzame energieprojecten te realiseren die een duurzamer Nederland dichterbij brengen.